Khác với sữa bột, các thành phần dinh dưỡng có trong sữa mẹ sẽ thay đổi trong quá trình cho con bú và cả sau khi kết thúc các tuần lễ cho bú này. Điều này đảm bảo rằng sữa mẹ sẽ cung cấp đầy đủ dưỡng chất và nước cần thiết cho bé ít nhất từ 4 đến 6 tháng đầu tiên.
Sữa non
Lượng sữa đầu tiên bé bú từ sữa mẹ là sữa non. Sữa này được sản sinh ra trong tháng cuối chu kì mang thai do hoóc-môn oestrogen và progesterone kích thích. Nó có màu vàng nhạt và chứa nhiều chất bổ dưỡng, nó được sản sinh ra trong khoảng từ 2 đến 3 ngày. Mặc dù lượng sữa non rất ít, nhưng đây là loại dưỡng chất rất quý giá cho bé. Nó chứa hàm lượng protein cao hơn cả sữa chín và cung cấp đầy đủ chất khoáng, chất béo và vitamin cần thiết cho bé trong những ngày đầu tiên. Sữa non cũng chứa nhiều thành phần kháng thể, giúp bảo vệ bé khỏi các bệnh nhiễm trùng và hình thành hệ miễn dịch khỏe mạnh. Nó còn có tác dụng nhuận tràng, giúp làm sạch phân su (phân có màu xanh đen trong những ngày đầu) trong ruột bé. Ngay cả khi nếu bạn không muốn cho bé bú sữa mẹ lâu dài, bạn vẫn nên cho bé bú loại sữa non quý giá này trong những ngày đầu.
Sữa chuyển tiếp và sữa chín
Sau từ 2 đến 3 ngày, sữa non sẽ dần chuyển đổi thành sữa chuyển tiếp. Bạn có thể nhận thấy sự chuyển đổi này khi cảm giác bầu ngực căng đầy. Bạn sẽ thấy sữa này chảy ra cho dù bạn có đang cho bé bú hay không. Sữa chuyển tiếp loãng hơn và có màu trắng hơn sữa non, nó là hợp chất giữa sữa non và sữa chín.
Sau khoảng từ 2 đến 3 tuần, sữa chín sẽ bắt đầu chảy ra. Sữa này khi mới chảy ra có màu xanh biển nhạt và loãng và sẽ chuyển thành màu trắng khi hàm lượng chất béo trong sữa tăng lên.
Sữa trước và sữa sau
Những biểu hiện thay đổi của sữa chín cho thấy rằng loại sữa này được tạo thành từ hai loại sữa là sữa trước và sữa sau. Sữa trước được sản sinh ra khi bạn bắt đầu cho bé bú. Nó loãng, hơi giống nước bởi vì nó chứa hàm lượng ca-lo và chât béo thấp giúp cho bé hết khát trước khi bắt đầu bú.
Khi bé tiếp tục nút sữa, phản xạ buông thõng sẽ làm sản sinh ra sữa sau. Sữa này giàu chất béo, năng lượng và dưỡng chất. Mặc dù lượng sữa sau ít hơn so với sữa trước nhưng nó giúp cho bé hết đói và có đủ năng lượng để phát triển. Thời gian sữa sau chảy ra thay đổi tùy theo mỗi ngày. Đôi khi nó chảy ra trong khoảng nửa phút, nhưng có khi lại chảy ra trong khoảng vài phút. Bạn có thể biết chắc rằng liệu bé có được cung câp đủ lượng sữa sau giàu dưỡng chất này hay không bằng cách đảm bảo rằng bé được bế đúng cách và đã bú hết sữa ở bầu vú thứ nhất trước khi mẹ cho bé bú bầu vú còn lại.
DUY TRÌ VIỆC SẢN SINH RA SỮA MẸ
Sữa mẹ được kích thích sản sinh do hoóc-môn prolactin khi miệng bé chạm vào đầu vú. Vì thế nếu bạn cho bé bú bất cứ khi nào bé đói hay khi bạn cảm thấy bầu vú căng đầy, cơ thể bạn sẽ tự động sản sinh ra lượng sữa cần thiết cho bé.
Một số phụ nữ lo lắng rằng lượng sữa của họ không đủ và cố gắng tạo ra nguồn dự trữ bằng cách hạn chế khoảng thời gian cho con bú. Tuy nhiên, việc làm này lại có tác dụng ngược, vì nó sẽ làm giảm lượng sữa sản sinh ra. Nếu bạn lo lắng, bé lại đói chỉ một khoảng thời gian ngắn sau khi bú, đơn giản bạn chỉ cần cho bé bú thường xuyên hơn và kiểm tra xem bé có được bế đúng cách trong mỗi lần cho bú hay không.
Quả thực vậy, trong sữa mẹ đã hoàn toàn có đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé trong những tháng đầu tiên. Vì thế các mẹ cần ưu tiên sử dụng sữa mẹ để đảm bảo sức khỏe cho bé cũng như tiết kiệm cho các mẹ.
Trong quá trình mang thai trước đó, mẹ bầu nên bổ sung thêm sữa dành cho bà bầu và uống sữa bầu đúng cách để sau khi sinh, mẹ có chất lượng sữa tốt nhất và con sinh ra khoẻ mạnh, không bị nhẹ cân.