Với con, ranh giới giữa phần thưởng và thù lao rất mong manh và dễ bị lẫn lộn!

Lời ngợi khen của cha mẹ đối với con là một sự công nhận tuyệt vời nhất. Ngoài việc thể hiện qua lời nói, một hình thức cải biên của “việc khen” là dùng đồ vật trao đổi như là phần thưởng cho bé cũng được nhiều mẹ áp dụng.

Nếu con làm cái này thì mẹ sẽ mua quả đồ chơi cho con!”

“Nếu bây giờ con uống sữa, thì tẹo nữa mẹ sẽ dẫn con đi chơi nhé!”

Đó chính là “Phương pháp dụ dỗ thả cà rốt trước mũi nhử mồi”.

Tôi hay nhận được lời thắc mắc của các mẹ về việc sử dụng biện pháp này là tốt hay xấu.

Việc dùng phần thưởng để “dỗ dành”trẻ con là một biện pháp khá hiệu quả, nhất là những lúc các bé khóc ăn vạ, hay những lúc các mẹ đang vội, mà có hiệu quả tức thời nhanh chóng, nhẹ nhàng. Tôi không có ý phủ nhận toàn bộ biện pháp này tuy nhiên hãy chú ý tới hai điểm sau khi quyết định dùng phương pháp đó.

Mồi cà rốt nhử trước mũi không phải lúc nào cũng có hiệu quả

Sẽ có khả năng nếu không cho bé phần thưởng, bé sẽ không làm.

Khi kéo dài tình trạng “Mẹ cho con bánh, con giúp mẹ việc nhà nhé” thì đến một lúc nào đó nếu không cho bé bánh thì bé thực sự sẽ không làm việc nhà. Vì “bánh” là một hình thức của “thù lao”, nhờ đó hành động được thực hiện nên nút bấm khởi động công việc chính là “bánh”.

Một điều thứ hai là có khả năng yêu cầu về phần thưởng sẽ ngày càng một cao lên. Lúc đầu có thể chỉ bắt đầu bởi một cái bánh nhỏ, nhưng sau đó cái bánh nhỏ này không làm thỏa mãn bé nữa, yêu cầu sẽ được tăng lên thành “hai cái bánh” hay “Cho con cái bánh to hơn!” hay yêu cầu được trả thù lao nhiều hơn. Và có lẽ rất khó để có thể đáp ứng với những yêu cầu này mãi.

Con trai của tôi ban đầu cũng giúp chúng tôi làm việc nhà, nhưng dần dần đòi thù lao cao hơn, lúc đầu chỉ là những “chiếc bánh”, rồi chuyển thành “thẻ chơi”, “truyện tranh nhiều tập”, “đồ chơi”, sau cùng chuyển thành “tiền”, những đồ vật có giá trị.

Chắc chẳng có bố mẹ nào khi muốn nhờ con đi lấy cho tờ báo lại phải thỏa thuận sẽ phải trả cho con bằng món đồ chơi này hay bằng từng kia tiền đâu nhỉ!

Hãy trả thù lao bằng cách “khen ngợi”, “công nhận”

Tôi gọi bánh kẹo, trò chơi, những món đồ thưởng hiện vật là “thù lao vật chất”. Thù lao này có hình thù cụ thể, có thể so sánh được, so sánh với những đồ đã được nhận trước đó. Khi đã so sánh được, thì đương nhiên sẽ dẫn đến việc muốn được nhận phần thưởng lớn hơn.

Khác với điều này, tôi mong muốn các mẹ hãy trao cho con mình “thù lao tinh thần”. Đó là việc trả công cho những việc mà con cho là quan trọng hay những quan điểm, những suy nghĩ của con. Là việc “khen ngợi” hay “công nhận”. Mỗi khi con được khen, nếu con cảm thấy thỏa mãn thì con sẽ không đòi hỏi nhiều lần hay đòi hỏi cái gì to hơn.

Khi muốn con làm một điều gì đó, đừng dùng vật chất để dỗ con, mà hãy truyền đạt cho con biết tâm tư và nguyện vọng của mẹ.

Hãy lấy quan điểm “tinh thần quan trọng hơn vật chất, chỉ thỉnh thoảng sử dụng bánh kẹo” như là một nguyên tắc trong việc nuôi dạy con thôi, cha mẹ nhớ nhé.